آندومتریوز چیست؟ در پاسخ به این سوال باید بدانیم آندومتریوز (endometriosis) یکی از بیماری های شایع در بین زنان جامعه به شمار می آید و امروزه شیوع این بیماری افزایش یافته است یا اینکه می توان گفت تشخیص آن بهتر شده است. در این مقاله قصد داریم به هرآنچه که نیاز است از این عارضه شایع بدانید، بپردازیم. با ما تا انتهای مقاله همراه باشید.
اندومتریوز چیست؟
اندومتریوز یک بیماری مزمن است که به دنبال برگشت خون قاعدگی در عادت ماهیانه به داخل شکم ایجاد میشود، بطوریکه در افراد مستعد این بیماری، خون قاعدگی داخل شکم جذب کامل نشده و برعکس در نقاط مختلف لگن بصورت لکههایی، باقی میماند و به علت وجود ذرات داخل آن منجر به چسبندگیهای ظریف و شدید در نقاط مختلف لگن میشود. در مواردی که این چسبندگیها شدید باشد منجر به ایجاد لگن فریز شده، میگردد که در آن تمامی ارگانهای داخل لگن بهم چسبیده و باعث ایجاد مشکلات جدی برای بیمار میگردد. اگر این لختههای خون روی تخمدان بماند، ایجاد کیستهای آندومتریوز یا کیست های شکلاتی میکند که می تواند اندازههای مختلفی داشته باشد و بالطبع علائم متعددی برای بیمار ایجاد کند. باید بدانیم که بیماری اندومتریوز یک بیماری کاملا خوش خیم است.
اکثر افراد تصور میکنند آندومتریوز یک نوع سرطان است در حالی که چنین نیست اما علائمی مانند بیماری سرطان دارد و مانند این بیماری پیشرفت میکند . آندومتریوز سلولهای سرطانی ندارد، قابل کنترل و درمان است. باید بدانیم که این بیماری درجات خفیف، متوسط و شدید دارد. در نتیجه باید توجه داشته باشیم که در صورت بروز علائم بهتر است هرچه سریعتر برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید. هنگامی که بحث از اندومتریوز میشود، قطعا در میان این صحبتها در مورد عوارض اندومتریوز شنیده اید. باید بدانیم که یکی از شایعترین عارضهها در این بیماری نازایی است. حال که به شناختی از اندومتریوز رسیدهایم بهتر است با علائم این بیماری که در ادامه مقاله به آن اشاره میشود نیز آشنا شوید. با ما همراه باشید.
علائم بیماری آندومتریوز
یکی از صحبتهایی که در بحث اندومتریوز بسیار پررنگ است، علائم اندومتریوز است. به عبارتی دیگر اولین سوالی که برای افراد بعد از شنیدن اسم اندومتریوز ایجاد میشود، علائم آن است. باید بدانیم از مهمترین علائم این بیماری، درد لگنی است که اکثرا در دوران قاعدگی شدت پیدا میکند. علائم دیگری که این عارضه دردناک میتواند با خود به همراه داشته باشد شامل:
- دیسمنورهی ثانویه یا ایجاد دردهای دوران قاعدگی که بعد از گذشت مدت زمانی از دوره ی بلوغ رخ میدهد.
- درد در حین نزدیکی که آن هم بطور ثانویه رخ میدهد. بدین معنی که بیمار در ابتدایی ازدواج دردی نداشته اما بعد از گذشت مدت زمانی، دچار این عارضه میگردد.
- لکه بینی طولانی مدت قبل از شروع قاعدگی .
- در موارد پیشرفته این بیماری شاهد درد در ناحیه ی مقعد و خونریزی از این ناحیه در زمان قاعدگی، همچنین درد و خونریزی در مثانه و خون در ادرار خواهیم بود .
- در صورتی که بیماری تحت کنترل قرار نگیرد میتواند حتی منجر به خونریزی از ریه و نواحی دیگر بدن گردد که در اثر جابجایی پلاکهای اندومتریوز در حین قاعدگی به ریه و نواحی مختلف بدن، رخ میدهد.
مواردی که ذکر شد جزو علائم اندومتریوز به شمار میرود. میپرسید راهها تشخیص این عارضه چیست؟ باید بدانیم که تشخیص قطعی این بیماری با لاپاراسکوپی و نمونه برداری در حین لاپاراسکوپی است. البته از روشهای کمک کننده تشخیصی می توان از MRI لگن، سونوگرافی، تست های خاص خون، نیز نام برد اما هیچکدام از روش های یاد شده قادر به تشخیص قطعی نیستند و تنها می توانند احتمال وجود یا رد بیماری را بدهند .
علت بروز اندومتریوز چیست
زمانی که وجود اندومتریوز قطعی میشود اولین سوالی که برای فرد ایجاد میشود آن است که علت بروز اندومتریوز چیست. در پاسخ به این سوال باید بدانیم که علت دقیقی برای این عارضه وجود ندارد اما میتوان گفت اندومتریوز به دلایلی همچون:
- قاعدگی بازگشتی: قاعدگی بازگشتی همانطور که از نامش پیدا است زمانی در فرد رخ میدهد که خون قاعدگی که دارای سلول اندومتریوز است به جای خروج از بدن، از طریق لولههای فالوپ به داخل حفره لگن میرود. البته باید توجه داشته باشیم که هر قاعدگی بازگشتی باعث بروز اندومتریوز نمیشود چرا که ممکن است این عارضه در هر فردی رخ دهد اما باعث بروز اندومتریوز(endometriosis) نمیشود.
- ژنتیک: یکی از علل این بیماری ژنتیک است. در برخی از خانوادهها سیستم ایمنی نسبت به این بیماری پایینتر است. همینطور در خانوادههایی که بیماریهایی مانند لوپوس، تیروئید، نازایی و … و به طور کلی سیستم ایمنی ضعیفتری وجود دارد، آندومتریوز هم بیشتر دیده میشود.
- اسکار جراحی: یکی دیگر از دلایلی که میتواند زمینهساز بروز اندومتریوز شود اسکار جراحی است. به عبارتی دیگر در عملهای مانند سزارین، ممکن است سلول اندومتر به محل برش متصل شده و در نهایت به فضای خارجی رحم دسترسی پیدا کند.
انواع اندومتریوز
اندومتریوز بر حسب محل قرارگیری به سه نوع اصلی تقسیم میشود. به عبارت دیگر انواع اندومتریوز (endometriosis) شامل:
- اندومتریوز صفاقی سطحی
- اندومتریوما
- اندومتریوز صفاقی عمیق
نوع اندومتریوز هرچه که باشید، بهتر است بعد از بروز علائم و در اسرع وقت برای تشخیص قطعی و شروع درمان به پزشک مراجعه کرد. ممکن است زمانی که فرد دارای علائم اندومتریوز شود با نگرانیهای بیشماری روبه رو شود اما باید توجه داشته باشیم که این نگرانیها نباید مانع از مراجعه فرد به پزشک شود. چرا که اگر شدت اندومتریوز خفیف نیز باشد، ممکن است شدت پیدا کرده و عوارض جبران ناپذیری را برای فرد رقم بزند.
سوالات رایج
این بیماری رابطه مستقیمی با قاعدگی دارد اما رایج ترین سن این بیماری در بانوان 25 تا 35 سال است.
بله متاسفانه این بیماری بعد از یائسگی هم دیده میشود اما با احتمال پایین. لازم است بدانید این بیماری در افرادی در سنین یائسگی وجود دارد که یا از هورمون درمانی استفاده کرده اند یا در سنین کمتر به آندومتریوز پیشرفته مبتلا بوده اند.
بله این امکان وجود دارد. این افراد عموما ناهنجاری های رحمی و لوله واژن را به صورت مادرزادی دارند.
متاسفانه تاثیر خود بیمار بر کنترل این بیماری هنوز به صورت صددرصد تایید نشده اما انجام فعالیت هایی مانند ورزش منظم، بارداری و شیردهی میتواند به کاهش علائم این بیماری کمک کند.
تاثیر تغذیه هنوز به صورت علمی بر این بیماری ثابت نشده است. اما داشتن رژیم سالم مانند استفاده از سبزیجات و میوه ها میتواند به کاهش علائم این بیماری کمک کند. یا برعکس استفاده از غذاهایی مانند گوشت قرمز یا الکل باعث تشدید این بیماری شود.
بله. دلیل اصلی این بیماری برگشت خون قاعدگی است که اگر این برگشت از طریق لولهها به سمت حفره شکم و تجمع خون روی مثانه یا حتی مقعد شود، باعث درد در این نواحی در دوران پریودی میشود.
بله. به دلیل بازگشت خون گفته شده در آندومتریوز این تجمع میتواند گسترش یابد و ریه فرد را درگیر کند و باعث خلط خونی در فرد شود.
بله. کیستهای شکلاتی در واقع همان خونهای برگشت شده و مانده ی قاعدگی هستند که روی تخمدان قرار گرفتهاند. این کیستها میتوانند در سایزهای متفاوت ایجاد شوند و بسته به سایز باید روش درمانی دارویی یا جراحی در نظر گرفته شود.
بله شدت این بیماری از خفیف تا شدید به 4 دسته تقسیم میشود. درمان این بیماری نیز به استیج آندومتریوز فرد بستگی دارد. عموما در درجه های بالای این بیماری از جراحی استفاده میشود که جراحی نیز سطوح مختلفی دارد. از برداشتن ضایعات خون گرفته تا برداشتن رحم و تخمدان ها.
هر چه سن شروع پریودی فرد کمتر باشد، به دلیل اینکه تعداد پریود شدنهای فرد افزایش میابد، احتمال ابتلا به این بیماری نیز افزایش میابد. به همین دلیل هرچه فردی دیرتر یائسه شود باز هم به دلیل افزایش تعداد دفعات پریودش بیشتر در معرض ابتلا به آندومتریوز است.
تیپ پریودی فرد یا فاصله دوره های پریود هم در ابتدا به این بیماری نقش دارد. برای مثال در دو فرد با پریودی های منظم، فردی که فاصله کوتاه تری بین دوره هایش است بیشتر در معرض اندومتریوز است.
نتیجه گیری
در این مقاله به بررسی سوال آندومتریوز چیست پرداختیم تا با داشتن اطلاعات کامل از این عارضه، بدون نگرانی و با انتخاب پزشک ماهر و با تجربه درمان را آغاز کنید. توجه داشته باشید که این بیماری را با جدیت پیگیری نمایید و در صورت تشخیص آندومتریوز نسبت به درمان سهل انگاری نکنید.