درمان مقاربت دردناک

مقاربت دردناک یا واژینیسموس

شناخت بیماری

قدم اول در درمان مقاربت دردناک اولیه که با  نام واژینیسموس هم شناخته میشود، مراجعه و کمک گرفتن از روان شناسان میباشد زیرا در بسیاری از موارد پیشینه این افراد که در کودکی به واسطه مشاهده صحنه ای نامناسب، تجاوز و مسائلی مانند این دست باعث ایجاد ترس از مقاربت در فرد شده. این دیدگاه منفی می تواند باعث مشکلاتی مانند ایجاد درد در حین نزدیکی شود که در این صورت به درمان طولانی مدت مانند رفتار درمانی و آرامش درمانی  توسط تیم روانشناسی احتیاج است. در نهایت در بعضی از موارد مصرف میتواند به فرد کمک کننده باشد.

علل بیماری

از علل مقاربت دردناک، گذشته از مسائل روانی میتوان به سندرم دردهای لگنی عضلانی فاسیایی (myofascial pelvic pain syndrome) اشاره کرد که جدا از مسائل مربوط به مقاربت میتواند هم در بانوان و هم آقایان به عنوان دردهای لگنی خود را نشان دهد.

این بیماری در بسیاری از مراجعه کنندگان با درد هایی در ناحیه لگن برگرفته از کف لگن یا شکم خود را نشان میدهد که در مواقعی عدم تشخیص آن منجر شروع بسیاری از مشکلات دیگر میشود و این مشکل میتواند به یک گره یا بند در عضله تبدیل شود که در صورت لمس یا عدم لمس نشانه های آن موجود باشد.

به طور کلی این نوع درد از نوع درد های حسی و تیر کشنده هستند که میتواند با لمس یا فشار در منطقه مورد نظر برای بیمار ایجاد احساس درد شود.

سندرم دردهای لگنی عضلانی فاسیایی

اگر این درگیری و درد در لگن فرد مربوط به عضله کف لگن به نام پوبوکوکسیژیئوس باشد میتواند علت مقاربت دردناک باشد. این عضله از قسمت عانه شروع می شود و به دنبالچه متصل می شود. گاهی اوقات  در این نوع بیماران به دلیل تشخیص دشوار، فرض اشتباه بر مشکلات روانی در بیمار گذاشته می شود.  همچنین این درد ها گاهی به صورت دردهای راجعه در نواحی ادراری، نواحی گوارشی یا مقعدی خود را نشان میدهد. در این نوع درد بیمار با مشکل احساس عفونت ادراری یا یبوست پس از رابطه جنسی مراجعه میکند که در تمام این موارد درگیری عضله کف لگن منجر به این مشکلات می شود. به دلایل گفته شده تشخیص این بیماری میتواند دشوار باشد و پزشک باید کاملا به این سندرم اشراف داشته باشد تا بتواند تشخیص مناسب دهد.

به طور کلی کف لگن به دلیل مسئولیت های زیاد مانند حفاظت از اندام های تحتانی، شکم و احشا، حفظ مدفوع و ادرارو دستگاه تناسلی  در معرض تریگر پوینت های بسیاری قرار دارد. انقباض و انبساط های هم زمان در این ناحیه میتواند منجر به ایجاد تریگر پوینت هایی در این ناحیه شود که در دراز مدت به کوتاهی عضله، انقباضات نامتعادل در خود عضله و سایر عضلات و ایجاد درد شوند.

تشخیص بیماری

پس در روند درمان مقاربت دردناک متوجه شدیم که  که بیماران با علائم درد لگن، واژن، رکتوم، مثانه، زیر شکم و یا حتی احساس سنگینی در شکم یا لگن هم میتوانند به واژینیسموس مبتلا باشند.

این بیماران همچنین میتوانند با مشکلاتی مانند تخلیه ناکامل ادرار، بی اختیاری ادرار و درد در مثانه دست و پنجه نرم کنند.

از دیگر علائم این بیماری میتوان به انقباض غیر عادی در واژن یا اگزما و خارش در این ناحیه اشاره کرد.

معاینه 

در معاینه عضله کف لگن به دلیل ویژگی های آناتومیکی گاهی تشخیص گره یا سفتی در عضلات بسیار سخت می شود. اما در معاینات علاوه بر گره، پرش عضلانی یا درد موضعی و انتشاری در هنگام فشار روی مثانه، شکم و ناحیه اسکار سزارین هم میتواند در تشخیص به ما کمک کند.

از دیگر روش های معاینه در تشخیص این بیماری معاینه دو دستی است. در این روش از بیمار خواسته می شود تا عضلات لگن خود را منقبض و منبسط کرده. در صورت مشکل در این ناحیه پزشک متخصص زنان متوجه عدم توانایی فرد در انجام این کار میشود.

معاینه دیگر لمس اطراف آنوس یا مقعد و مشاهده انقباضات بیمار است.

تشخیص افتراقی

بیماری دیگری که به سندرم کف لگن شبیه است، فیبرومالژیا است که میتواند در تشخیص این بیماری اختلال ایجاد کرده و باعث اشتباه شود. نکته ای که باید در این بیماری به آن توجه داشت این است که در فیبرومالژیا بیمار علاوه بر اختلالات روانی و مشکلات خواب، در تمام مناطق درد را حس میکند و هیچگونه گره ای هم در معاینه این بیماران دیده نمی شود.

بیماری دیگری که علاوه بر فیبرومالژیا در تشخیص افتراقی و درمان مقاربت دردناک وجود دارد، آندومتریوز است که از علل شایع درد های لگنی محسوب میشود. تفاوت این بیماری با سندرم مد نظر، احساس درد تنها در زمان پریودی است. البته لازم به ذکر است که گاهی اوقات آندرومتریوز میتواند همراه با اختلالات کف لگنی باشد.

درمان

به طور کلی دردهای مزمن لگنی به افرادی اتلاق میشود که 3 الی 6 ماه به صورت دائم درگیر این موضوع باشند.

در درمان این سندرم، بیمار باید نسبت به طولانی بودن دوره درمان آگاهی کامل داشته باشد. دوره درمان ابتدایی با فیزیوتراپی شروع میشود و در صورت نیاز با داروهای روانپزشکی همراه میشود.

گاهی اوقات به این بیماران تزریق بوتاکس یا ترکیبات تزریقی دیگر در این ناحیه برای کنترل درد پیشنهاد میشود.

در درمان مقاربت دردناک به صورت دارویی میتوان به استفاده از گاباپنتین برای کاهش درد اشاره کرد و در صورتی که بیمار به گاباپنتین حساسیت داشته باشد یا این دارو موثر واقع نشود میتوان لایریکا را جایگزین کرد.

از جمله دارو های دیگری که استفاده میشوند باکلوفن و استروژن های موضعی هستند و در حوزه روان پزشکی از داروهایی مانند دلوکسیتین استفاده میشود. متاسفانه در این بیماری دارو های مسکن تاثیر گذاری کافی را ندارند.

در پزشکی امروز برای تشخیص این بیماری روش های زیادی وجود ندارد. یکی از روش های موجود ونوگرافی میباشد که نتایج بهتری از سونوگرافی به همراه دارد. برای درمان این بیماری در مراحل اولیه از درمان های دارویی مانند پروژسترون استفاده میشود و اگر دارو پاسخگو نباشد از جراح عروق برای بستن این عروق کمک گرفته میشود.

ارتباط زایمان با این بیماری

گاهی اوقات در افرادی که زایمان داشته اند درد در موضع لگن باعث ایجاد درد در حین مقاربت شده و انجام این کار را غیر ممکن میکند. بیماری جالبی در این ناحیه وجود دارد به نام پرعروقی لگن که به علت ازدیاد جریان خون در اطراف تخمدان در دوران بارداری اتفاق می افتد که گاهی تا 3 ماه پس از زایمان هم ادامه دارد. در بعضی از موارد در افراد تازه زایمان کرده علت این درد، پرعروقی لگن میباشد که به مرور به صورت خود به خودی رفع میشود.

اما دربعضی از بانوان این مشکل بیشتر از 3 ماه طول میکشد و در واقع به نوعی واریس یا اختلال در عروق تبدیل میشود. در 4% بانوان این اختلال با واریس در ناحیه تناسلی خارجی همراه میشود. پس در مواردی که افراد با درد لگن و واریس درمان نشده دوران  بارداری مراجعه کنند بیشتر تشخیص بر پرخونی لگن متمرکز میشود.

در نهایت باید بیان کرد که اتخاذ روش درمانی مناسب توسط پزشک متخصص کاملاً به علل مقاربت دردناک بستگی دارد. در ذیل به روش های درمانی در علت های مختلف بروز آن خواهیم پرداخت؛

خشکی واژن

همیشه توسط بیماران در ارتباط با درمان های دارویی پرسیده می شود؛ که آیا درمان های خوراکی هورمون، بخصوص بیمارانی که در پی یائسگی و جراحی دچار خشکی واژن شده اند، کمک کننده خواهد بود یا خیر؟

در این مورد باید بیان کرد که متاسفانه داروهای هورمونی هیچ کمکی در مسئله درمان خشکی واژن نمی کنند، حتی قرص های جلوگیری که خودشان به نوعی هورمون محسوب می شوند، باعث خشکی بیشتر واژن خواهند شد.

اما نقش مثبت داروهای موضعی هورمونی در این مسئله ثابت شده است که البته چون تا حدی جذب موضعی باعث جذب سیستمیک خواهد شد نمی توان به طور دائمی آن ها را تجویز کرد.

درمان خشکی واژن

همچنین از روش های دیگر درمان، استفاده از لیزر، بخصوص لیزر اربیوم است که بسیار کمک کننده و بدون هیچ گونه عوارضی می باشد. از طرفی تاثیر استفاده از تزریق های پی آر اف که روش های پیشرفته ی پی‌آر‌پی به حساب می آیند (از خون بیمار، فاکتورهای رشد جدا می شود و به خود فرد تزریق می شود)، توسط افراد مجرب در روند بهبود کاملاً قابل مشاهده خواهد بود. این روش ها به طور کامل در مبحث جوانسازی واژن توضیح داده شده است.

خشکی واژن به دلیل شیمی درمانی و رادیوتراپی

توجه داشته باشید؛ درمان مقاربت دردناک در افرادی که به دلیل استفاده از داروهای شیمی درمانی و رادیوتراپی دچار خشکی واژن شده اند، تقریباً مانند بیماران یائسه می باشد. روش هایی از قبیل استفاده از لیزر، هورمون های موضعی و استفاده از فاکتورهای رشد به روش های گوناگون.

خشکی واژن به دلیل اگزما

مرحله ی اول درمان مقاربت دردناک در افرادی که دچار اگزماهای شدید هستند، از بین بردن فاکتورهای ایجاد کننده ی اگزما مثل استفاده از پدهای روزانه، تامپون ها یا لاتکس کاندوم می باشد که بیمار به دلیل آن ها دچار اگزما و خشکی در ناحیه واژینال می شود. در مرحله ی بعد کرم های موضعی تجویز می شود که می تواند کمک شایانی به بیمار کند.

اختلالات مقاربتی

داروهایی از قبیل سیلدنافیل یا وائگرا در آقایان برای اختلالات مقاربتی قابل استفاده می باشد. در خانم هایی که از داروهای ضد افسردگی استفاده می کنند و به دنبال استفاده از این داروها دچار مشکلات مقاربتی می شوند، بخصوص در بیمارانی که افسردگی ماژور دارند و افسردگی آن ها در دوره خواب می باشد (کنترل شده است)، استفاده از وائگرا می تواند کمک کننده باشد.

بیماری های عفونی

همچنین برای مواردی که اختلالات دردناک به دنبال مشکلات عفونی ایجاد می شود مانند عفونت های لگنی و ترشحات غیر طبیعی واژن و بیماری هایی مانند هرپس و تبخال تناسلی، بسته به علت بیماری که باعث مقاربت دردناک شده است می توان از آنتی بیوتیک ها و همینطور ضد ویروس ها استفاده کرد.

بیماری شوگرن

بیماری هایی مثل شوگرن یا لوپوس و مشابه آن ها، به خصوص شوگرن بسیارشایع است و باعث خشکی پوست در سرتاسر بدن می شود و در ناحیه واژینال باعث ایجاد مشکل خواهد شد، که حتی با استفاده از داروهای ضد التهاب، استروئید، لیزر و امثال آن ها نمی شود به درمان آن ها کمک چندانی کرد و این امر باعث نا امیدی بیمار می شود. در خصوص این معضل باید بیان کرد که خوشبختانه ما به عنوان اولین گروه در ایران و جهان، با استفاده از تزریق فاکتورهای رشد و تزریق پی آر پی حتی در طی یک یا دو جلسه توانسته ایم به موفقیت هایی دست یابیم و خوشبختانه به نتایج رضایت بخشی رسیده ایم.

خلاصه

این که اگر شما هم مدتی است که دچار این اختلال هستید و درد شما را از لذت و یا از برقراری رابطه جنسی محروم می کند، با یک پزشک متخصص زنان قابل اعتماد صحبت کنید که می تواند به شما در رفع مشکل کمک کند. سلامتی، رفاه و رابطه ی جنسی بدون درد برای پیشگیری از اضطراب عملکرد یا مشکلات برانگیختگی آتی بسیار با اهمیت خواهد بود.

در نهایت باید به این نکته نیز توجه داشت که تنها مشکلات گفته شده در مقاله بالا، موارد ایجاد حس ناخوشایند در رابطه جنسی نیستند و عوامل متعددی از جمله بزرگی لابیا، عدم رضایت فرد از ظاهر اندام تناسلی خود و … نیز دخیل هستند. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه به مقاله لابیاپلاستی مراجعه کنید.

[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]